મકરસંક્રાંતિનું મહાત્મ્ય સૂર્યના મકર રાશિમાં પ્રવેશથી ઉત્તરાયણની શરૂઆત છે, જે દેવતાઓનો દિવસ માનવામાં આવે છે અને આ દિવસે કરેલું દાન સો ગણું ફળ આપે છે. તે ધાર્મિક રીતે જપ, તપ, સ્નાન, શ્રાદ્ધ અને અનુષ્ઠાનોનું વિશેષ મહત્વ ધરાવે છે, જેમાં સ્વર્ગના દરવાજા ખુલી જાય છે અને મોક્ષની પ્રાપ્તિ થાય છે.
ધાર્મિક મહત્ત્વ
આ દિવસે સૂર્યપૂજા અને ઉપાસનાનું અનંત પુણ્ય મળે છે, કારણ કે દક્ષિણાયનની ‘રાત્રિ’ પૂરી થઈને ઉત્તરાયણનો ‘દિવસ’ શરૂ થાય છે, જે જીવોને ઉર્ધ્વગતિ આપે છે. ભગવદ્ગીતાના અધ્યાય ૮ શ્લોક ૨૪ પ્રમાણે આ કાળમાં દેહત્યાગ કરનાર બ્રહ્મજ્ઞાન પ્રાપ્ત કરે છે. કમૂર્તા પૂરી થતાં માંગલિક કાર્યો શરૂ થાય છે.
મહાત્મ્યના કારણો
મહાભારતમાં ભીષ્મ પિતામહે બાણશય્યા પરથી મકરસંક્રાંતિના દિવસે જ દેહ છોડ્યો, કારણ કે તે ઉત્તરાયણનો શુભ કાળ હતો. પિતા સૂર્ય પુત્ર શનિની મકર રાશિમાં આવે છે, જે પુનઃમિલનનું પ્રતીક છે. તલ, ચીકી, ખીચડી, ઘી-કમ્બળનું દાન અક્ષય ફળ આપે છે.
